Gespreksverslag rondetafelgesprek
Donderdag 10 juli kwamen de grootste loketten van Haarlem bij elkaar als panel om samen met mensen uit de LHBTQIA+ Regenbooggemeenschap te praten over veiligheid. De belangrijkste twee vragen die centraal stonden, waren ‘Hoe veilig voelen we ons?’ en ‘Weten we de weg te vinden naar de diverse loketten om melding te doen?’ Deze mail bevat een uitgebreid gespreksverslag.
Hoe veilig voelen we ons tegenwoordig?
In 2025 hebben we meer queer rolmodellen dan ooit en weten we elkaar via social media makkelijk te vinden. We hebben meer communities en meer informatie over genderdiversiteit. We hebben regenboogbankjes, regenboogzebrapaden, pride vlaggen en queer evenementen. Same sex stellen hebben het recht om met elkaar te trouwen en elkaars erfgenaam te zijn.
Hoe positief is al die zichtbaarheid en benaderbaarheid?
Tijdens het Pride Rondetafelgesprek hebben we het over andere over dit vraagstuk gehad met Buurts, COC Kennemerland, Discriminatie.nl, de Dusty Foundation, Gemeente Haarlem, het Regenboog Loket, Roze in Blauw en de aanwezigen in het publiek.
“Vroeger was alles beter”
Tegenwoordig is de regenbooggemeenschap kwetsbaar en tegelijk ontstaat er kracht uit een avond zoals dit rondetafelgesprek. Het is prachtig dat we met een gepassioneerde groep mensen in gesprek kunnen gaan over moeilijke onderwerpen. Dat stemt ons hoopvol voor de toekomst.
Maar, het moet anders. Vroeger stonden we als LHBTQIA+ Regenbooggemeenschap namelijk massaal op om een vuist te maken tegen discriminatie en geweld. Nu zijn we verdeeld. We hebben niet voor niets zeven verschillende organisaties bij elkaar gehaald die hetzelfde doel voor ogen hebben. We moeten terug bij elkaar komen om samen sterk te staan.
Een van de aanwezigen vertelt: “Ik heb in de jaren 70 mogen meemaken hoe veilig de wereld was voor de regenbooggemeenschap. De nieuwe haat op social media ben ik niet gewend. Toen ik 20 was, kon ik me zo kleden als ik wilde en niemand zei wat. De twintigers van nu worden blijkbaar zo vaak nageroepen dat ze het als normaal zien.”
Een ander benoemt: “Het is gek om te bedenken dat we met zo’n 3 miljoen queer mensen zijn in Nederland en dat zo’n grote groep wordt achtergesteld. Je leeft namelijk deels under cover, omdat je nagekeken of nageroepen kan worden op straat. Dat is vermoeiend en vervelend. Je wereldbeeld gaat eraan kapot. Dat moet anders.”
Gelukkig gaat er in 2025 ook veel goed
Gemeente Haarlem vertelt dat de emancipatie van de LHBTQIA+ Regenbooggemeenschap een nieuwe golf verandering teweeg heeft gebracht. Jongeren zijn bijvoorbeeld eerder online activistisch, waar voorgaande generaties vooral demonstraties gebruikte als middel om aandacht te vragen. Zo’n rondetafelgesprek als deze is ook een vorm van activisme. Daarnaast hebben we tegenwoordig een prachtige Pride Haarlem en veel meer mooie regenboogevenementen.
Een ander mooi voorbeeld van wat er goed gaat, is de sociale veiligheids-pilot van Stichting Klein Haarlem met Boring Festival. Stichting Klein Haarlem organiseert creatieve en culturele evenementen en creëert levendige hubs. Met sociale veiligheid als hoofdpijler heeft Boring Festival verschillende strategieën ingezet om in samenwerking met Klein Haarlem. de sociale veiligheid van het publiek zo goed mogelijk te waarborgen. Denk hierbij aan zichtbare huisregels en overal zichtbare locatiemanagers als meldpunten. Daarbij is ook online heel duidelijk gecommuniceerd wat er van de bezoekers verwacht werd.
Deze veiligheids-pilot biedt kansen voor de toekomst. Klein Haarlem gaat namelijk in samenwerking met Nachtwacht Haarlem een toolkit sociale veiligheid voor de gemeente Haarlem maken, om het nachtleven voor iedereen toegankelijker en prettiger te maken.
Gemeente Haarlem vertelt: “We hebben in de huidige tijd veel energie voor nieuwe initiatieven. Een positieve insteek is daarbij ontzettend belangrijk. Daar haal je energie uit om verder te gaan. We moeten in gesprek blijven over weerstand en met respect naar elkaar blijven luisteren. We moeten onderlinge verbinding zoeken en polarisatie voorkomen.” Hierbij is het soms lastig om de balans te vinden tussen het negatieve erkennen en een positieve insteek aanhouden.
Daarnaast kun je je afvragen: hoe goed is het dat we nu meer regenboogevenementen hebben dan vroeger? Natuurlijk is het altijd fijn om meer safe spaces te hebben. Maar, duidt het toenemen van queer events niet ook op een groeiende behoefte aan veiligheid, omdat de rest van de wereld niet meer veilig aanvoelt? En zijn we ons met regenboogevenementen aan het afzetten tegen niet-queer mensen? En zo ja, hoe schadelijk is die groeiende kloof op de lange termijn?
Verdeeldheid buiten en binnen de LHBTQIA+ Regenbooggemeenschap
“Iedereen wil op de vlag en niemand voelt zich gehoord”
Er is niet alleen een (groeiende) kloof tussen de regenbooggemeenschap en niet-queer mensen. We worden van buitenaf ‘het alfabetzooitje’ genoemd. Ook heerst er verdeeldheid binnen de queer community zelf. Gelukkig groeien we langzaam weer naar elkaar toe. De LHBTQIA+ Regenbooggemeenschap is inmiddels weer een stuk hechter dan een aantal jaar geleden. Toch is er ruimte voor verbetering.
Een van de aanwezigen vraagt zich hardop af: “Hoe kunnen we verwachten dat heel Nederland voor ons van links naar rechts gaat springen, net als voor Team Oranje, als we niet één front kunnen vormen? Als we roepen dat we niet in een hokje geplaatst willen worden en vervolgens op elkaars hokjes afgeven? Als we vragen om acceptatie en onderling aan het vechten zijn?”
Een ander benoemt: “Binnen de gemeenschap hebben we nog steeds te maken met discriminatie, maar dan bijvoorbeeld op basis van leeftijd, afkomst of gewicht. Spreek elkaar daarop aan en hou elkaar verantwoordelijk. We moeten strenger optreden tegen haat, ook binnen onze eigen bubbel. Anders worden we nooit geaccepteerd.”
Binnen en buiten de LHBTQIA+ Regenbooggemeenschap moeten we elkaar helpen in plaats van tegenwerken. We moeten ons verenigen voor het grote doel, vrijheid en universele mensenrechten, zodat we niet in verdrukking raken. De vraag blijft: in hoeverre willen we conformeren naar de rest van de samenleving en in hoeverre willen we ons juist afzetten?
Het dilemma van zichtbaarheid tegenover kwetsbaarheid
Een van de aanwezigen vertelt: “Regenboogbankjes worden beklad en stukgemaakt. Regenboogzebrapaden worden bespot. Pride vlaggen worden verbrand. Die extra zichtbaarheid zorgt voor kwetsbaarheid. Doordat ik geconfronteerd word met vandalisme, voel ik me juist onveilig. Ik wil geen extra bankjes, paden en vlaggen. Ik wil me gewoon veilig voelen.”
Hoe vinden we de balans tussen zichtbaar zijn, niet vergeten of weggevaagd worden, en niet te kwetsbaar zijn? Wanneer zijn we niet zichtbaar genoeg? Wanneer zijn we te zichtbaar en vinden mensen dat de regenbooggemeenschap zich aan een ander opdringt?
Het publiek gaf aan: “Je hoeft tegenwoordig maar een klein beetje zichtbaar te zijn om té zichtbaar te zijn. Als je een ally bent of links stemt, ben je voor sommige mensen al te woke. Dit, terwijl veel mensen niet eens weten wat woke eigenlijk betekent, als ze erover klagen. De feiten zijn dat onze rechten achteruit gaan, dat het kabinet extreem rechts is en dat facisme in opkomst is.”
En: “We moeten voor onszelf opkomen, in plaats van ons afvragen of we te zichtbaar zijn. Alleen het bestaan van transvrouwen is al een politiek statement. Vandalisme is een symptoom van een steeds zieker wordende samenleving en daar moeten we ons over blijven uitspreken. We mogen er zijn en we willen meer acceptatie.”
Jongerencultuur is tegenwoordig een angstcultuur
Een van de belangrijkste problemen in de huidige regenbooggemeenschap, is discriminatie en geweldpleging door jongeren. Organisatie Repub geeft aan: “Dat is juist waarom activisme en informatievoorziening op scholen cruciaal is. Dit, terwijl we het tegenwoordig op scholen nauwelijks tot niet meer mogen hebben over LHBTQIA+ onderwerpen. Hetzelfde geldt voor Sinterklaas en slavernij. Docenten zijn bang om het gesprek aan te gaan en zelfs cultuurhuizen zoals Repub worden op de vingers getikt.” Ook schaamte en ongemak rond gevoelige onderwerpen moet juist op school bespreekbaar zijn.
Discriminatie.nl legt uit dat jongeren vaak uit angst met de groep meepraten. “Ze apen na wat er gebeurt in de politiek en op social media. Daarom zetten wij vanuit onze organisatie in op voorlichting op scholen. Daarnaast hoef je geen onderdeel van de regenbooggemeenschap te zijn om voor elkaar op te komen als ally. Het is niet voor niets de basis van onze grondwet dat iedereen gelijk behandeld moet worden en dat discriminatie niet is toegestaan. Dat wordt soms vergeten door de gure wind die waait in de politiek.”
Door die angstcultuur durven steeds minder mensen zich uit te spreken. Dit geldt voor queer mensen zelf, maar helaas ook voor allies. Een van de aanwezigen vertelt: “Mensen zijn bang dat ze zelf als queer gezien worden als ze zich uitspreken over LHBTQIA+ onderwerpen. Dat ze daardoor ook gepest worden, zelfs op de werkvloer, of nageroepen op straat. Wij kunnen bijvoorbeeld in Schalkwijk geen pride vlag ophangen. Die wordt dan naar beneden gehaald en verbrand.”
Dit terwijl discriminatie een probleem is van ons allemaal. Iedereen moet kunnen zijn wie die wil zijn en daarover moeten we in gesprek blijven, binnen de regenbooggemeenschap en daarbuiten.
Weten we de weg te vinden naar de diverse loketten om melding te doen?
Het korte antwoord is helaas: nee. Er is momenteel te veel onduidelijkheid over welk loket wat voor je kan betekenen en hoe je ze kunt benaderen. Gelukkig werden tijdens het rondetafelgesprek veel ideeën gedeeld over hoe we dit kunnen verbeteren. Denk aan één uniforme manier om meldingen te maken en het laagdrempeliger maken van meldingen met een app of QR-code.
Het publiek gaf aan: “Stel je voor dat je emotioneel en aangeschoten ergens in een wc van een kroeg verstopt zit, omdat je bent uitgescholden, geslagen of bespuugd. Dan heb je geen ruimte om een lang of ingewikkeld proces te doorlopen om een melding te maken. We hebben één toegankelijke plek nodig waar mensen hun verhaal kwijt kunnen.”
Welke impact heeft een melding van discriminatie, geweld of vandalisme?
“Met meldingen kunnen we een vuist maken in de politiek”
Het is jammer dat het nog steeds nodig is om meldingen te maken van discriminatie, geweld of vandalisme. Maar, elke situatie die je wél meldt, telt mee in een accurater cijfer van hoe we ervoor staan in de samenleving. Met accurate cijfers kunnen we samen een vuist maken en beargumenteren dat er ander beleid en andere maatregelen nodig zijn. Kortom: heb je iets meegemaakt? Meld het altijd, zo nodig anoniem!
De Dusty Foundation benoemde tijdens het Pride Haarlem Rondetafelgesprek: “We kunnen wel tegen de regering blijven roepen dat het anders moet, maar als we geen actuele cijfers hebben, kunnen we niemand met de neus op de feiten drukken. We moeten samen onze mond opentrekken, zodat het beleid kan veranderen.”
Benieuwd naar de meest recente cijfers op gebied van discriminatiemeldingen? Check het 2024 Pink Panel onderzoek van Discriminatie.nl hier: https://discriminatie.nl/kennemerland/2024/10/08/pink-panel-2024/
Welke verandering kunnen we samen teweeg brengen?
Alle meldingen via Discriminatie.nl komen samen in één landelijke database. Op basis van die data kunnen trends worden gevonden, geanalyseerd en gerapporteerd. Die kan de politie dan gebruiken om proactief op in te spelen. Stel dat een trend aangeeft dat geweld vooral plaatsvindt in het uitgaansleven, kan de politie daar extra mensen inzetten om dat tegen te gaan. Of als een trend laat zien dat vooral jongeren mensen naroepen, kunnen we kijken of we de voorlichting op middelbare scholen kunnen verbeteren.
Zoals de Dusty Foundation benoemde, worden de geanonimiseerde cijfers ook gebruikt om te beargumenteren dat er ander beleid nodig is. “Data helpt ons om ons verhaal beter te communiceren,” vertelt de Dusty Foundation. “Daardoor kunnen we sluitend zeggen dat er een probleem is, omdat we alle meldingen uit Haarlem op basis van queer discriminatie en geweld laten zien. Zo voer je een heel concreet gesprek met de regering.”
Binnen 40 seconden en 7 klikken heb je een anonieme melding gemaakt
Ondanks dat er zeker ruimte voor verbetering is, is het fijn dat je al binnen 40 seconden via Discriminatie.nl een (anonieme) melding kunt maken. Als je kort en bondig bent, duurt het 40 seconden. Als je een iets uitgebreidere beschrijving van een incident wil geven en je contactgegevens achterlaat om teruggebeld te worden, ben je maximaal 3 minuten bezig. Een van de actiepunten van de avond was wel om dit proces veel sneller en makkelijker te maken, zodat de drempel nog lager wordt om een melding te maken.
Weet je niet zeker bij welke instantie je terechtkan om een melding te maken?
Hierin ben je niet de enige. Tijdens het Pride Haarlem Rondetafelgesprek concludeerden we dat de communicatie rondom het maken van meldingen nog veel te onduidelijk is. Daarom hebben we zelf een poging gedaan om duidelijkheid te scheppen in alles dat we besproken hebben, in de vorm van een beslisboom. Hierbij verzoeken we de deelgenomen loketten dan ook om onderling te overleggen en met een complete en volledig accurate versie te komen. Onze beslisboom presenteren we hieronder als voorzet.
Elke melding telt
Het is jammer dat sommige mensen nog steeds een stigma ervaren op het melden van discriminatie of geweld. Juist omdat het tegenwoordig zo makkelijk is om snel online een anonieme melding te maken, is dat stigma overbodig. Anderen ervaren een drempel, omdat ze bang zijn niet serieus genomen te worden. Een hele begrijpelijke angst, maar wederom in de huidige tijd met de middelen die we hebben, is dat niet meer nodig.
“Als je online een melding maakt, staat de politie niet ineens de volgende dag bij je op de stoep,” vertelt een van de aanwezigen bij het Pride Haarlem Rondetafelgesprek. “Er is een groot verschil tussen een melding maken en aangifte doen. En dan nog heb je van alles te kiezen bij beide opties. Er zijn zoveel meer mogelijkheden dan veel mensen weten!”
Goed om te beseffen: Niemand kan voor jou bepalen hoe emotioneel je ergens van moet of mag worden. Alle ervaringen mogen erkend worden, ook in de vorm van een melding. We kunnen ons voorstellen dat je geen zin of energie hebt om meldingen te maken als je dagelijks nare situaties ervaart. Zeker niet als je een lang of complex proces moet doorlopen om een melding te maken. Toch willen we je aanmoedigen je stem te laten gelden. Elke melding is er één!
Wat is het verschil tussen een melding maken en aangifte doen?
Heb je een onveilig gevoel of ervaar je queerfobie? Wordt je uitgescholden of bespuugd? Maak dan een melding. Heb je te maken met fysiek geweld of agressie? Ben je geslagen of zijn je banden lekgestoken? Doe dan aangifte.
Een melding kan anoniem via Discriminatie.nl. Jaarlijks wordt deze data verzameld in een rapport dat met de gemeente besproken wordt. Een aangifte is iets heel anders. Dan neem je contact op met de politie, laat je je gegevens achter en doe je je verhaal. Je kunt een anonieme melding binnen 40 seconden doen. Als je een luisterend oor nodig hebt, neemt dat natuurlijk meer tijd in beslag. Een aangifte is nog tijdsintensiever.
COC moedigt aan: “Ook een ‘kleine’ melding van uitgescholden worden in een club moet worden geregistreerd, zodat we trends kunnen onderscheiden. Zodat we actie kunnen verwachten vanuit de gemeente.”
Roze in Blauw vult aan dat je ook een stopgesprek kunt aanvragen. Zelfs als je aangifte doet en je het helaas juridisch niet rondkrijgt, kan de politie contact opnemen met een lokale wijkagent die iemand voor je aanspreekt. Denk bijvoorbeeld aan het aanspreken van jongeren om discriminatie in jouw buurt te laten stoppen.
Wat gebeurt er met een melding?
Roze in Blauw vertelt dat ze elke twee weken de meldingen omtrent seksuele gerichtheid doornemen en uitzetten binnen de politie. Dan kunnen de lokale leden van Roze in Blauw contact opnemen met de slachtoffers om hun verhaal aan te horen en een helpende hand te bieden tijdens het proces. Ze denken graag mee.
Heb jij een melding gedaan en wil je dat de dader een strafoplegging krijgt van het OM? Dan is het belangrijk om de dader te kunnen identificeren en aansprakelijk te stellen. Als er geen verdachte is, kan dit helaas niet. Het is dus ontzettend belangrijk om een goede bewijslast te kunnen leveren, of het nu gaat om geweldpleging binnen of buiten de regenbooggemeenschap. Verwondingen en trauma zijn natuurlijk sterke bewijslast, maar zonder verdachte kun je geen straf opleggen.
Daarom neemt Roze in Blauw bijvoorbeeld contact op met de Dusty Foundation. Zij kunnen aanraden om camerabeelden uit de straat veilig te stellen, mocht de politie die willen opvragen. Natuurlijk is het vervelend als die beelden te wazig zijn om iemands identiteit te achterhalen, maar niet geschoten is altijd mis. Voor het OM moet het bewijs 100% waterdicht zijn om iemand een straf op te leggen.
Heb je als slachtoffer dan gewoon pech?
Als er niet genoeg bewijslast is en de dader onbekend is, heb je als slachtoffer op de korte termijn mogelijk helaas pech. Daarom is het extra belangrijk om te beseffen wat jouw melding op de lange termijn voor impact kan hebben. Jouw melding kan licht werpen op een kwalijke trend waar nieuwe maatregelen voor nodig zijn. Die maatregelen kunnen we alleen aanvragen als we ons bewust zijn van die trend. Maak dus alsjeblieft een melding, hoe ‘klein’ jij denkt dat de situatie ook is.
Elkaar uitschelden of slaan is nooit normaal
“Ik kom voor ‘kankerhomo’ al niet eens meer mijn bed uit”
Tijdens het Pride Haarlem Rondetafelgesprek kwam een zorgelijke trend aan het licht. Veel jongeren maken geen meldingen meer van discriminatie of geweld, omdat ze dingen denken als:
Ik word zo vaak nageroepen, dat het normaal is.
Er is altijd wel iemand die iets ergers meemaakt dan ik. Ik moet me niet zo aanstellen.
Ik heb ervoor gekozen om me zo te kleden / met iemand hand in hand te lopen, dus ik vroeg erom.
Ik heb geen tijd om een melding te maken, want dat proces duurt vast heel lang.
Ik wil niet al mijn gegevens opgeven om een melding te maken. Het kan vast niet anoniem.
Het is vast heel ingewikkeld om een melding te maken.
Er gebeurt toch niets als ik een melding maak.
Een van de aanwezigen reageert hierop: “We mogen gewoon onszelf zijn. Dat zou niet eens een vraag moeten zijn. Niemand verdient het om uitgescholden of mishandeld te worden. Ik word er helemaal stil van als ik hoor dat mensen dagelijks worden uitgescholden en dit normaal vinden. Uitgescholden worden is nooit normaal. Je verdient beter.”
De conclusie: jij bent het waard en voel je welkom om mee te praten
We kunnen het niet vaak genoeg zeggen: maak alsjeblieft een melding als je iets vervelends hebt meegemaakt. Dat is namelijk onacceptabel. Laten we vergelijkbare situaties in de toekomst proberen te voorkomen door samen een vuist te maken tegen discriminatie, geweld en vandalisme. Data kan onze defensie zijn.
Daarom nodigen we je ook van harte uit om mee te praten over LHBTQIA+ onderwerpen, als onderdeel van de regenbooggemeenschap of ally. We zijn van plan om in oktober 2025 en begin 2026 nieuwe rondetafelgesprekken te organiseren. Deze sessie heeft namelijk zeker een vervolg nodig. We blijven graag in gesprek en evalueren wat we bereikt hebben en wat de vervolgstappen zijn. Hou de website en de social media van Pride Haarlem in de gaten om op de hoogte te blijven op neem proactief contact met ons of een van de aanwezige organisaties op.
Hierbij willen we alle panelleden en deelnemers enorm bedanken voor hun waardevolle input en tijd. We zien jullie graag terug op de vervolgsessie(s).